De kracht van de buurt: Het succes en de spreiding van Bottum-up initiatief op de energiemarkt

In hoeverre is gestimuleerd lokaal initiatief een succesvolle methode is om energiebesparing te realiseren?

De behoefte aan lokale energieproductie neemt toe. Een groot gedeelte van de buurtbewoners sluit zich echter nog niet aan bij een lokaal initiatief. Dit project geeft inzicht in de onderliggende factoren die betrokkenheid bij een lokaal initiatief en energiebesparing kunnen voorspellen en vergroten.

Onderzoeksvragen

Welke factoren voorspellen het succes en het falen van lokale initiatieven? Met welke interventies zorg je ervoor dat mensen aan dergelijke initiatieven deelnemen? Gaan  mensen door hun deelname aan een lokaal energie-initiatief ook daadwerkelijk energie besparen?

Onderzoeksmethode

In een ‘levend laboratorium’ (Buurkracht) is onderzoek gedaan naar lokale energie-initiatieven. Buurkracht helpt lokale initiatiefnemers om hun buurt in beweging te krijgen en samen te gaan werken aan energiebesparing. Initiatiefnemers krijgen daarvoor een buurtbegeleider. Die ondersteunt om buurtbewoners en andere stakeholders, zoals de gemeente, te benaderen.

Er is al veel onderzoek gedaan naar individuele waarden die bepalen of iemand wel of niet individueel energiebesparend gedrag vertoont. Maar over de invloed van sociale componenten en groepsnormen is nog heel weinig bekend, aldus de onderzoekers. Zij richten zich daarom op groepsnormen ten aanzien van energiebesparing.

De proefpersonen in de ‘levende laboratoria’ zijn echte mensen in echte wijken. Van deze Buurkrachtprojecten meten de onderzoekers hun energieverbruik met een slimme meter. Verder worden vragenlijsten afgenomen bij de deelnemers. Daarmee bepalen de onderzoekers welke factoren een rol spelen bij het al dan niet bewust omgaan met energie. Deze metingen voeren de onderzoekers uit bij de start van een lokaal initiatief, wanneer deze een half jaar bezig is en weer een half jaar later. Ditzelfde doen de onderzoekers ook voor mensen die juist níet deelnemen aan een lokaal initiatief. Zo kunnen ze zien wat het effect is van deelname aan een lokaal initiatief op het energiegedrag op de lange termijn. Tot slot vergelijken de onderzoekers Buurkrachtwijken met andere wijken.

Resultaten

Op dit moment is er onderzoek gedaan in 30 Buurkrachtbuurten. De voorlopige resultaten suggereren dat naast individuele normen groepsnormen invloed hebben op iemands individuele energiegedrag en op het energiegedrag dat men vertoont in groepen, zoals lokale initiatieven. Voor mensen die deelnemen aan een lokaal initiatief geldt bovendien dat hoe meer zij zich verbonden voelen aan dit initiatief, hoe groter de kans is dat zij vanuit dat initiatief ook energiebesparend gedrag gaan vertonen.

Het onderzoek is nog in de opstartende fase. Komende tijd gaan de onderzoekers het onderzoek uitbreiden naar extra buurten en een tweede meetmoment afnemen. Ook wordt gekeken of het stimuleren van lokaal initiatief van bovenaf, bijvoorbeeld door de overheid, succesvol is.