LT-ready
Realistisch en betaalbaar isoleren voor lage temperatuur verwarming
Publieke samenvatting / Public summary
Aanleiding
Veel bestaande, energetisch slecht-presterende woningen moeten de komende jaren worden gerenoveerd. De warmtevraag van de woningen moet worden verminderd en de resterende energievraag moet duurzaam worden opgewekt. De energierenovatie van een woning kan op verschillende ambitieniveaus worden uitgevoerd. Nul-op-de-meter (NoM) is hierbij een bekend concept, dat in de praktijk vaak te ambitieus blijkt, vanwege hoge kosten die zich niet terugverdienen. Een NoM-renovatie is ook niet altijd noodzakelijk; wel is het nodig de woningen dusdanig te isoleren dat met lage temperatuur verwarming (<55 °C) verwarmd kan worden. Hierdoor wordt duurzame opwekking (bv. met een warmtepomp) haalbaar; tegelijkertijd hoeft waarschijnlijk het bestaande afgiftesysteem niet te worden vervangen, wat bij nog lagere temperaturen wel het geval zal zijn. Om dit niveau te bereiken zijn relatief eenvoudige maatregelen (zoals spouwisolatie) nodig. Ook dit blijkt echter voor een grote groep woningen (o.a. vooroorlogs) technisch of financieel moeilijk haalbaar. Er zijn weinig betaalbare alternatieven om een woning te isoleren, en er is te weinig kennis over wat nodig is voor een LT-ready renovatie.
Doelstelling
Dit project heeft als doel innovatieve en betaalbare concepten en materialisaties van energierenovatie te ontwikkelen, waardoor niet per se NoM wordt gehaald, maar wel in elk geval met lage temperatuur (<55 °C) verwarmd kan worden. • Dit resulteert in verschillende LT-ready maatregelenpakketten (isoleren vloer, gevel, raam en ventilatiemaatregelen). Na het toepassen van het maatregelenpakket kan de woning met lage temperaturen worden verwarmd. Dit schept de voorwaarde voor een duurzame warmtevoorziening zonder aardgas. • De maatregelenpakketten zouden – gebaseerd op een realistische terugverdientijd - niet meer dan ca. €12.000 voor een tussenwoning mogen kosten (excl. installaties). Het pakket moet binnen max. 3 dagen kunnen worden uitgevoerd met minimale impact voor de bewoner. • Dit project maakt duurzame verwarming beter haalbaar op grotere schaal en heeft ook een belangrijke maatschappelijke functie: een energiezuinige en comfortabele woning moet financieel haalbaar zijn voor iedereen. Tevens biedt het project inzicht in bewonerseisen en wensen omtrent energierenovatie.
Korte omschrijving
De activiteiten van het project lopen over drie fases en zijn onderverdeeld werkpakketten met focus op maatschappelijke betrokkenheid en op het technisch ontwerp. Onderzocht zal worden in zowel particuliere – als corporatiewoningen in welke mate bestaande al genomen maatregelen voor energierenovatie LT-verwarming mogelijk maken, welke knelpunten er zijn en wat de tevredenheid van de bewoners is (t.a.v. comfort, overlast en 'gedoe') over deze maatregelen. Daarnaast worden bestaande maatregelen in kaart gebracht en een brede inventarisatie gemaakt van innovatieve materialen en technieken in woningen waarbij standaardmaatregelen niet mogelijk zijn. Deze worden beoordeeld op geschiktheid voor toepassing in pilotwoningen. Op basis hiervan zullen realistische en betaalbare LT-ready maatregelenpakketten voor verschillende woningtypen ontwikkeld en getest worden. De projectresultaten zullen beschikbaar komen voor stakeholders en de markt.
Resultaat
Maatschappelijk: • inzicht in de redenen waarom wel of geen isolatie- en ventilatiemaatregelen worden genomen en knelpunten die het nemen van maatregelen in de weg staan; • overzicht van bewonerseisen en wensen ten aanzien van isolatie- en ventilatiemaatregelen en thermisch comfort. Technisch: • overzicht van haalbare, betaalbare maatregelen om tot een LT-ready woning te komen. Hierbij wordt naar de huidige stand van de techniek gekeken, en ook naar producten en materialen die naar verwachting binnen 10 jaar betaalbaar kunnen worden. De eindresultaten waarin de beide aspecten worden gecombineerd zijn: • 2 pilotwoningen met geïmplementeerde innovatieve LT-ready maatregelen; • een LT ready tool (Excel/webbased): een tool met een overzicht van mogelijke combinaties van isolatie- en ventilatiemaatregelen voor LT ready renovatie. Dit overzicht bevat huidige technieken en (verwachte) innovaties die binnen afzienbare termijn betaalbaar worden. De tool kan worden gebruikt om een LT-ready maatregelenpakket samen te stellen voor hun woning.
Veel bestaande, energetisch slecht-presterende woningen moeten de komende jaren worden gerenoveerd. De warmtevraag van de woningen moet worden verminderd en de resterende energievraag moet duurzaam worden opgewekt. De energierenovatie van een woning kan op verschillende ambitieniveaus worden uitgevoerd. Nul-op-de-meter (NoM) is hierbij een bekend concept, dat in de praktijk vaak te ambitieus blijkt, vanwege hoge kosten die zich niet terugverdienen. Een NoM-renovatie is ook niet altijd noodzakelijk; wel is het nodig de woningen dusdanig te isoleren dat met lage temperatuur verwarming (<55 °C) verwarmd kan worden. Hierdoor wordt duurzame opwekking (bv. met een warmtepomp) haalbaar; tegelijkertijd hoeft waarschijnlijk het bestaande afgiftesysteem niet te worden vervangen, wat bij nog lagere temperaturen wel het geval zal zijn. Om dit niveau te bereiken zijn relatief eenvoudige maatregelen (zoals spouwisolatie) nodig. Ook dit blijkt echter voor een grote groep woningen (o.a. vooroorlogs) technisch of financieel moeilijk haalbaar. Er zijn weinig betaalbare alternatieven om een woning te isoleren, en er is te weinig kennis over wat nodig is voor een LT-ready renovatie.
Doelstelling
Dit project heeft als doel innovatieve en betaalbare concepten en materialisaties van energierenovatie te ontwikkelen, waardoor niet per se NoM wordt gehaald, maar wel in elk geval met lage temperatuur (<55 °C) verwarmd kan worden. • Dit resulteert in verschillende LT-ready maatregelenpakketten (isoleren vloer, gevel, raam en ventilatiemaatregelen). Na het toepassen van het maatregelenpakket kan de woning met lage temperaturen worden verwarmd. Dit schept de voorwaarde voor een duurzame warmtevoorziening zonder aardgas. • De maatregelenpakketten zouden – gebaseerd op een realistische terugverdientijd - niet meer dan ca. €12.000 voor een tussenwoning mogen kosten (excl. installaties). Het pakket moet binnen max. 3 dagen kunnen worden uitgevoerd met minimale impact voor de bewoner. • Dit project maakt duurzame verwarming beter haalbaar op grotere schaal en heeft ook een belangrijke maatschappelijke functie: een energiezuinige en comfortabele woning moet financieel haalbaar zijn voor iedereen. Tevens biedt het project inzicht in bewonerseisen en wensen omtrent energierenovatie.
Korte omschrijving
De activiteiten van het project lopen over drie fases en zijn onderverdeeld werkpakketten met focus op maatschappelijke betrokkenheid en op het technisch ontwerp. Onderzocht zal worden in zowel particuliere – als corporatiewoningen in welke mate bestaande al genomen maatregelen voor energierenovatie LT-verwarming mogelijk maken, welke knelpunten er zijn en wat de tevredenheid van de bewoners is (t.a.v. comfort, overlast en 'gedoe') over deze maatregelen. Daarnaast worden bestaande maatregelen in kaart gebracht en een brede inventarisatie gemaakt van innovatieve materialen en technieken in woningen waarbij standaardmaatregelen niet mogelijk zijn. Deze worden beoordeeld op geschiktheid voor toepassing in pilotwoningen. Op basis hiervan zullen realistische en betaalbare LT-ready maatregelenpakketten voor verschillende woningtypen ontwikkeld en getest worden. De projectresultaten zullen beschikbaar komen voor stakeholders en de markt.
Resultaat
Maatschappelijk: • inzicht in de redenen waarom wel of geen isolatie- en ventilatiemaatregelen worden genomen en knelpunten die het nemen van maatregelen in de weg staan; • overzicht van bewonerseisen en wensen ten aanzien van isolatie- en ventilatiemaatregelen en thermisch comfort. Technisch: • overzicht van haalbare, betaalbare maatregelen om tot een LT-ready woning te komen. Hierbij wordt naar de huidige stand van de techniek gekeken, en ook naar producten en materialen die naar verwachting binnen 10 jaar betaalbaar kunnen worden. De eindresultaten waarin de beide aspecten worden gecombineerd zijn: • 2 pilotwoningen met geïmplementeerde innovatieve LT-ready maatregelen; • een LT ready tool (Excel/webbased): een tool met een overzicht van mogelijke combinaties van isolatie- en ventilatiemaatregelen voor LT ready renovatie. Dit overzicht bevat huidige technieken en (verwachte) innovaties die binnen afzienbare termijn betaalbaar worden. De tool kan worden gebruikt om een LT-ready maatregelenpakket samen te stellen voor hun woning.