My 2030s Energie

Burgers inzetten als ‘change agents’ voor de energietransitie

De energietransitie is mede afhankelijk van de bereidheid van burgers om hun gedrag te veranderen. Energiebewustzijn van burgers is een belangrijke aanjager zijn van verdergaande veranderingen. Burgers hebben volgens de onderzoekers ontzettend veel goede ideeën om hun buurt of hun maatschappij te verduurzamen. Maar ze moeten daarin wel ondersteund worden.

Onderzoeksvraag

Hoe kunnen burgers gestimuleerd worden een actieve rol te spelen in de energietransitie?

Onderzoeksmethode

Tijdens een reeks openbare publieksbijeenkomsten in 4 Nederlandse steden stond de toekomst van energiegebruik en –opwekking centraal. Professionals beschreven de gevolgen van de energietransitie voor ons dagelijks leven in het jaar 2034. Doel van deze bijeenkomsten? Energiebewustzijn creëren en samen met bezoekers ideeën genereren voor energiebesparing, decentrale opwekking of gebruik van duurzame energie.

De reeks werd gecombineerd met een Microsociety: een burgerpanel van 20 personen die een afspiegeling vormen van de Nederlandse samenleving. Deze groep werd intensief begeleid. Afzonderlijke programma’s werden telkens voor- en nabesproken in focusgroepen. Met kwalitatief onderzoek zijn opvattingen, angsten, wensen en (voor-)oordelen van de Microsociety over (duurzame) energie in kaart gebracht. Na afloop van de publieksprogramma’s zijn de leden van de Microsociety en deelnemers aan de publieksbijeenkomsten uitgenodigd om hun ideeën op het gebied van duurzame energie verder uit te werken en in de praktijk te brengen.

Resultaten

De onderzoekers hebben inzicht gekregen in de wensen en zorgen van burgers, de kansen en dilemma’s van de energie-transitie en de rol van burgers daarin. Volgens de Microsociety moet er meer urgentiebesef komen rondom het thema duurzaamheid. Verder zien zij vooral obstakels op het gebied van geld, regelgeving en de houding van de Nederlandse burger: te individualistisch en onveranderlijk. Ze vinden dat daarom meer voorlichting en educatie nodig is. Ook gaven veel deelnemers van de Microsociety aan hun eigen gedrag op het gebied van energiebesparing te willen veranderen.

Uiteindelijk zijn er onder de deelnemers van de Microsociety geen change agents opgestaan. Wel hebben 10 personen uit de openbare bijeenkomsten zich aangemeld als change agent. Zij liepen allemaal vooraf al rond met een idee op het gebied van energiebesparing, decentrale opwekking of gebruik van duurzame energie. Of hadden zelfs al de eerste stap gezet om hun idee te realiseren. Deze 10 deelnemers zijn vervolgens gecoacht. Bij de realisatie van hun ideeën liepen ze tegen veel belemmeringen aan: gebrek aan geld, kennis, ingewikkelde of tegenstrijdige regelgeving en organisatorische vaardigheden. Op die belemmeringen zijn de change agents specifiek gecoacht.

Een aanbeveling van de onderzoekers is om ook in de praktijk dergelijke personen actief te identificeren en met coaching te ondersteunen. Zo kunnen zij de change agents worden die de energietransitie nodig heeft.